Rritja e papritur e talebanëve në pjesën më të madhe të Afganistanit, që rezultoi në kapjen e kryeqyteteve provinciale të vendit dhe rrëzimin e qeverisë, mund të ketë habitur disa zyrtarë dhe vëzhgues ndërkombëtarë.

Por kjo është nxitur pjesërisht nga mbledhja e fondeve të gjera që i kanë dhënë grupit kryengritës qasje në miliona dhe miliarda dollarë.

Kjo është ajo që raporton në një shkrim “Zëri i Amerikës”, duke cituar raportin e Inteligjencës së Kombeve të Bashkuara.

Agjencitë e inteligjencës thonë se ndërsa është e pamundur të vlerësosh me saktësi se sa para kanë mundur ta mbledhin talebanët, një fokus i ri në pavarësinë financiare duket se po paguan, me grupin që gjeneron 300 milionë deri në 1.6 miliardë dollarë në vit.

Sipas një raporti të Qershorit 2021 të Kombeve të Bashkuara të bazuar në inteligjencën e shteteve anëtare, shumica e parave vijnë nga aktivitetet kriminale si prodhimi i opiumit, trafiku i drogës, zhvatja dhe rrëmbimi për shpërblim.

Një agjenci e inteligjencës tha se vetëm trafiku i drogës mund t’i ketë fituar talebanëve 460 milionë dollarë.

Raporti i Kombeve të Bashkuara tha se udhëheqësit talebanë gjithashtu kanë gjeneruar para shtesë nga burimet natyrore në zonat nën kontrollin e tyre, përfshirë 464 milionë dollarë vitin e kaluar nga operacionet e minierave.

Udhëheqësit talebanë gjithashtu kanë përfituar shumë nga donacionet, përfshirë nga ajo që OKB -ja e përshkruan si një “rrjet fondacionesh bamirëse joqeveritare” dhe nga mbështetës të pasur.

Disa zyrtarë amerikanë kanë thënë se për vite me radhë talebanët kanë marrë para, armë dhe trajnime nga Rusia.

Në një e-mail drejtuar Zërit të Amerikës në gusht 2018, gjenerali John Nicholson, komandant i atëhershëm i forcave amerikane në Afganistan, shkoi aq larg sa akuzoi Moskën për përdorimin e një mbështetjeje të tillë për të nënvlerësuar fitimet ushtarake amerikane dhe vitet e përparimit ushtarak në Afganistan, dhe për të vënë në dyshim partnerët e Stabilitetit të Afganistanit.

Analistë të tjerë thonë se talebanët gjithashtu vazhdojnë të marrin para nga Pakistani dhe në një shkallë më të vogël, nga Irani.

Megjithatë, ndërsa talibanët duket se kanë mbledhur mjaft para për të marrë Afganistanin me forcë, ka disa dyshime se ata kanë fonde të mjaftueshme për të qeverisur Afganistanin vetë.

Sipas të dhënave më të fundit nga Banka Botërore, qeveria afgane shpenzoi 11 miliardë dollarë në 2018, nga të cilat 80% erdhën nga ndihma e huaj.

“Duket se edhe talebanët e kuptojnë nevojën e madhe të Afganistanit për ndihmë të huaj,” tha John Sopko, Inspektori i Përgjithshëm Special i Shteteve të Bashkuara për Rindërtimin e Afganistanit, marsin e kaluar.

Analistët, si Bill Roggio në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive me seli në Uashington, janë skeptikë, pasi sipas tyre, qëllimi kryesor i talebanëve është që të sundojnë dhe jo të kujdesen për ndihmën ndërkombëtare apo legjitimitetin ndërkombëtar.

Disa ish -zyrtarë amerikanë kanë paralajmëruar se nëse talebanët marrin me forcë të gjithë Afganistanin, mund të kalojë ca kohë para se të ndiejnë ndonjë krizë financiare. VOA